Άγιος Ευστράτιος

I

Νησί (43,23 τ. χλμ.) του Βόρειου Αιγαίου στο Θρακικό πέλαγος, γνωστό και με το όνομα Άη Στράτης. Βρίσκεται 16 μίλια ΝΔ της Λήμνου, 37 ΒΔ της Σκύρου και 42 ΒΑ της Λέσβου. To σχήμα του είναι τριγωνικό και τα τρία ακρωτήριά του λέγονται Τρυπητή, Ρούμπος και Καλαμάτι. Υπάγεται διοικητικά στην κοινότητα Αγίου Ευστρατίου του νομού Λέσβου. Το μήκος του Α.Ε. είναι 9,66 χλμ. και το μέγιστο πλάτος του 8,45 χλμ. To έδαφός του είναι ορεινό και ηφαιστειώδες. Ψηλότερη κορυφή του νησιού είναι το βουνό Σημάδι. To νησί χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εκτόπισης πολιτικών εξορίστων. Το ομώνυμο παραλιακό χωριό (υψόμ. 20 μ., 371 κάτ.) είναι o μοναδικός οικισμός του νησιού, όπου και το λιμάνι του.

Το όνομα του νησιού οφείλεται στον άγιο που δίδαξε εκεί τον 19ο αι. και του οποίου ο τάφος βρίσκεται κοντά στο λιμάνι του χωριού. Τον 17ο και τον 18ο αι. ήταν εντελώς ακατοίκητο, γιατί οι συχνές επιδρομές Αλγερινών πειρατών ανάγκασαν τους κατοίκους να το εγκαταλείψουν. Υπάρχουν πολλά ερείπια στο νησί από τη νεολιθική και την αρχαιοελληνική εποχή και αρκετά ξωκκλήσια. Οι κάτοικοι του νησιού ασχολούνται με το ψάρεμα και τη γεωργία. Περίφημα είναι τα κουκιά του νησιού.

II

Ονομασία δύο οικισμών.

1. Πεδινός οικισμός (υψόμ. 80 μ., 23 κάτ.) στην πρώην επαρχία Γυθείου του νομού Λακωνίας. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Γυθείου.

2. Οικισμός στη δυτική παραλία του ομώνυμου νησιού του νομού Λέσβου (βλ. λ.).